Prvi slučaj potvrđen u Srbiji: Šta je alfa-gal sindrom i koji su prvi simptomi

U Srbiji je zabeležen prvi slučaj alfa-gal sindroma, odnosno alergije na crveno meso koja nastaje nakon ujeda krpelja. Ovu vest je najpre objavilo Udruženje „Alergija i ja“ u sredu, 6. avgusta, a zatim su je preneli gotovo svi mediji.

U dijagnostikovanju ovog sindroma najveći doprinos je dao specijalista alergologije i kliničke imunologije iz Kliničkog centra Vojvodine dr Branimir Dakić. Pacijentkinja kojoj je dijagnostikovana ova alergija imala je odložene reakcije nakon konzumacije crvenog mesa u smislu urtikarije, otoka i gastrointestinalnih smetnji.

Laboratorijski nalazi su potvrdili prisustvo IgE antitela na alfa-gal, što predstavlja apel na oprez i veću dijagnostičku zastupljenost, naročito kod pacijenata koji u dužem periodu ili ponavljano, imaju gastrointestinalne tegobe nepoznate etiologije.

Šta je alfa-gal sindrom

Alfa-gal sindrom je stanje koje nastaje kao rezultat ranijeg izlaganja ujedima krpelja i prvi put je prijavljeno 2002. godine. Simptomi alergije se znatno razlikuju od osobe do osobe, i pored osipa, koprivnjače, mučnine, povraćanja, dijareje i jakih bolova u stomaku, mogu doći i do otežanog disanja, pada krvnog pritiska, vrtoglavice i nesvestice. Žene su sklonije gastrointestinalnim simptomima.

Američki centar za kontrolu i prevenciju bolesti pri saveznoj Vladi ove zemlje piše da je „alfa-gal sindrom (AGS) ozbiljna, potencijalno opasna po život alergija na alfa-gal koja se može razviti nakon ujeda krpelja“. SAD je inače područje gde je najviše ljudi alergično na alfa-gal.

Alfa-gal je molekul koji se nalazi kod većine sisara, kao što su krave i svinje, ali ne i kod ljudi. Osobe sa AGS-om mogu imati alergijsku reakciju nakon što pojedu crveno meso ili se izlože proizvodima koji sadrže alfa-gal.

Prevencija

Najbolji način za prevenciju AGS-a je izbegavanje ujeda krpelja. To podrazumeva redovno prskanje protiv insekata, izbegavanje ulaska u šume ili visoke trave, nošenje zaštitne odeće, i brzo uklanjanje krpelja, ukoliko dođe do ujeda.

Doktorka Plavšić objašnjava: Šta je alfa-gal sindrom i kako se leči? 

Prema rečima dr Dakića, glavni problem je bio nemogućnost dostupnosti analize „zlatnog standarda“ – Immuno CAP metode za određivanje anti-alfa-gal IgE. Ovaj problem je rešen uz pomoć kolega iz Poljske, koje su analize uradile besplatno, pa je tako potvrđena dijagnoza.

Nažalost, alergijske bolesti su u Srbiji vrlo potcenjene, iako, po nekim procenama čak oko 50 odsto stanovništva ima neku vrstu alergijskih reakcija. Dostupnost dijagnostičkih procedura o trošku RFZO je minimalna, a nijedan antihistaminik ne ide na recept, piše Danas.

Udruženje „Alergija i ja“ apeluje da se građani informišu, a zdravstvena struka da uvrsti alfa-gal sindrom u obavezan ili prošireni dijagnostički set kada se pojave neobjašnjive alergijske reakcije.

Alfa-gal sindrom je vrsta alergije na hranu. Čini ljude alergičnim na crveno meso i druge proizvode napravljene od sisara.

U Sjedinjenim Državama, stanje obično počinje ujedom krpelja Loun Star. Ujed prenosi molekul šećera nazvan alfa-gal u telo. Kod nekih ljudi ovo pokreće reakciju odbrambenih sistema tela, takođe nazvanu imuni sistem. Izaziva blage do teške alergijske reakcije na crveno meso, kao što su govedina, svinjetina ili jagnjetina.

Takođe može izazvati reakcije na drugu hranu koja potiče od sisara, kao što su mlečni proizvodi ili želatini.

Ovaj sindrom registrovan je i u Srbiji, prvi put, saopštilo je Udruženje "Alergija i ja".

Specijalista alergologije i kliničke imunologije iz Kliničkog centra Vojvodine Branimir Dakić, koji je bio uključen u prvi dijagnostikovani slučaj, istakao je da su se kod pacijenta javljale odložene reakcije nakon konzumacije crvenog mesa, uključujući urtikariju, otoke i gastrointestinalne smetnje.

Ljudi i ne znaju da ga imaju

Neki ljudi mogu imati alfa-gal sindrom, a da toga nisu svesni. Postoje ljudi koji često imaju ozbiljne alergijske reakcije, koje se nazivaju i anafilaktičke reakcije, bez jasnog razloga.

Ne postoji drugi tretman osim izbegavanja crvenog mesa i drugih proizvoda napravljenih od sisara. Ako imate ozbiljnu alergijsku reakciju, možda će vam biti potrebno i lečenje.

Simptomi

Simptomi alergijske reakcije na alfa-gal obično se javljaju duže u poređenju sa simptomima drugih alergija na hranu.

Većina reakcija na uobičajene alergene u hrani, na primer, kikiriki ili školjke, javlja se u roku od nekoliko minuta nakon što ste im bili izloženi, piše Nova.

Kod alfa-gal sindroma, reakcije se obično javljaju oko tri do šest sati nakon što ste im bili izloženi.

Hrana koja može izazvati reakciju uključuje:

Crveno meso, kao što su govedina, svinjetina ili jagnjetina.
Proizvodi napravljeni od sisara, kao što su želatini ili mlečni proizvodi.

Simptomi alfa-gal sindroma mogu uključivati:

Koprivnjaču, svrab ili svrab, ljuskava koža.
Oticanje usana, lica, jezika i grla ili drugih delova tela.
Otežano disanje ili kratak dah.
Bol u stomaku, dijareja, uznemirenost u stomaku ili povraćanje.
Vremensko kašnjenje između konzumiranja mesnih proizvoda i pojave alergijske reakcije može biti jedan od razloga zašto alfa-gal sindrom u početku nije bio shvaćen.

Istraživači misle da znaju razlog za odloženu reakciju. Kažu da je to zbog toga što alfa-gal molekulima treba duže nego drugim alergenima da se svare i uđu u sistem koji pokreće krv kroz telo.

Kada posetiti lekara

Potražite pomoć ako imate simptome alergije na hranu nakon što jedete, čak i nekoliko sati nakon jela. Obratite se svom lekaru opšte prakse ili alergologu.

Ne isključujte crveno meso kao mogući uzrok vaše reakcije. To je još važnije ako živite ili provodite vreme u delovima sveta gde je prijavljen alfa-gal sindrom.

Potražite hitnu medicinsku pomoć ako imate simptome ozbiljne alergijske reakcije koja izaziva probleme sa disanjem, nazvane anafilaksa, kao što su:

Otežano disanje.
Ubrzan, slab puls.
Osećaj vrtoglavice ili nesvestice.
Slinjenje i nemogućnost gutanja.
Crvenilo i toplina celog tela, nazvano pražnjenje.
Korisni saveti:
Izbegavajte ujede krpelja kako biste sprečili alfa-gal sindrom.
Nosite duge pantalone i košulje dugih rukava kada ste u šumovitim, travnatim područjima.
Koristite sprej protiv insekata.
Proverite celo telo da li ima krpelja nakon što provedete vreme napolju.